Xuyên khung bạch có nguồn gốc từ Trung Quốc và là hai vị thuốc đã được đi vào nước ta từ thế kỷ trước. Hai vị thuốc này thường phối hợp với nhau trong các bệnh đau đầu, cảm mạo phong hàn…. trong y học cổ truyền. Xuyên khung thường có vị cay, đởm, tâm bào, tính ấm và quy vào 3 kinh phí. Xuyên khung có rất nhiều tác dụng khác nhau như giảm đau, lý khí, đuổi phong tà, ngực bụng đầy chướng, chân tay co quắt…. Để tìm hiểu thêm về tác dụng của xuyên khung bạch, mời các bạn tham khảo thêm bài viết dưới đây để hiểu hơn nhé!
Xuyên khung, bạch chỉ có phải thuốc bổ?
Hiện nay, nhiều món ăn bài thuốc như cháo, canh dưỡng sinh có dùng hai vị thuốc xuyên khung và bạch chỉ với mục đích bồi bổ sức khỏe và trí não, an thần, nhất là trong những ngày hè cho những “sĩ tử”; hoặc một số bài thuốc dùng hai vị này để trị chứng cảm nóng, cảm nắng. Nhưng tác dụng, cách dùng và liều dùng của hai vị này như thế nào thì không phải ai cũng rõ.
Xuyên khung (Rhizoma Ligustici wallichii), bạch chỉ (Radix Angelicae dahuricae) là hai vị thuốc có nguồn gốc từ Trung Quốc, đã được di thực vào nước ta từ thế kỷ trước. Xuyên khung vị cay, tính ôn, có công năng hành khí, hoạt huyết, trừ phong, giảm đau; dùng trị kinh nguyệt bế tắc, nhức đầu hoa mắt, cảm mạo phong hàn (cảm lạnh), sốt cao, rét nhiều, mồ hôi không ra được, hoặc phong thấp, nhức mỏi cơ thể, ngực bụng đau tức, nhọt độc sưng đau. Ngoài ra, thành phần tinh dầu của xuyên khung còn có tác dụng an thần, hưng phấn trung khu hô hấp… Những người có chứng âm hư hỏa vượng không nên dùng.
Lý do mà trong y học cổ truyền thường sử dụng cặp xuyên khung bạch chỉ là gì?
Xuyên khung có vị cay, tính ấm, quy vào 3 kinh phế, đởm và tâm bào. Có tác dụng đuổi phong tà, giảm đau, lý khí hoạt huyết dùng cho các trường hợp kinh nguyệt không đều; đầu nhức hoa mắt, cảm mạo phong hàn (cảm lạnh), sốt cao, rét nhiều; ngực bụng đầy chướng, bán thân bất toại, chân tay co quắt, ung thư. Những người âm hư hỏa vượng không được dùng.
Bạch chỉ có vị cay, tính ôn, vào 3 kinh phế, vị và đại tràng. Có tác dụng phát biểu khứ phong, thẩm thấp; hoạt huyết bài nùng sinh cơ, giảm đau, dùng để làm thần kinh hưng phấn; làm huyết trong cơ thể vận chuyển nhanh chóng, làm thuốc thư gân, ra mồ hôi; chữa nhức đầu, bệnh về đầu, mặt, xích bạch đới, thông kinh nguyệt. Thường dùng bạch chỉ làm thuốc giảm đau, chữa nhức đầu; cảm mạo, hoa mắt, đau răng, còn dùng làm thuốc cầm máu; đại tiện ra máu, chảy máu cam.
Như vậy, hai vị xuyên khung bạch chỉ đều quy vào kinh phế; có tác dụng trừ phong, hoạt huyết, chữa các bệnh về đầu; mặt nên thường phối hợp xuyên khung bạch chỉ để điều trị cảm mạo phong hàn, nhức đầu hoa mắt, bế kinh.
Hai vị thuốc xuyên khung bạch chỉ có tác dụng gì khi sử dụng?
Kết hợp 2 vị thuốc xuyên khung bạch chỉ với nhau giúp giảm cảm hàn; dùng cho các bệnh do phong hàn gây ra, biểu hiện đau đầu, chủ yếu đau đầu phần trán; đau nhức xương lông mày, hốc mắt hoặc đau mắt mà nước mắt tràn ra.
- Hành huyết, điều kinh
- Giúp giảm hiệu quả các triệu chứng cảm cúm: sốt, nhức đầu, hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mũi.
Tổng hợp tất tần tật bài thuốc cổ phương kết hợp bộ đôi xuyên khung bạch chỉ
Tác dụng chữa cảm cúm, thân thể đau mỏi, nhức đầu ê ẩm, sốt gai rét
Bạch chỉ, xuyên khung mỗi vị một lượng bằng nhau. Tán thành bột, mỗi lần uống 2-3g, ngày 3-4 lần uống với nước nóng hoặc rượu cho ra mồ hôi.
Cửu vị khương hoạt thang giúp chữa cảm phong hàn
Khương hoạt, cam thảo, phòng phong, thương truật mỗi thứ 6g; tế tân 4g; xuyên khung, bạch chỉ, sinh địa, hoàng cầm mỗi thứ 8g. Sắc uống, ngày 1 thang. Chữa cảm phong hàn kèm đau nhức các khớp xương (có thấp).
Tác dụng chữa bệnh đầu đau
Dùng Xuyên khung phối hợp Thạch cao (sống ), Tế tân, Cúc hoa. (Do phong hàn: thêm Bạch chỉ, Khương hoạt, Phòng phong; Do phong nhiệt thêm Cúc hoa, Bạc hà, Liên kiều;Do phong thấp thêm Bạch chỉ, Khương hoạt, Thương truật, Cảo bản;Do huyết ứ thêm Hồng hoa, Đào nhân, Đương quy, Xạ hương
Xuyên khung, Kinh giới đều 12g, Bạc hà 24g, Phòng phong 4g, Tế tân 3g, Khương hoạt, Bạch chỉ đều 6g, tán nhỏ trộn đều. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 6g uống với nước chè.
Tác dụng chữa bệnh đau đầu (nhiều trước trán)
Khu phong thanh thương ẩm gồm: Bạch chỉ 12g, Xuyên khung 4g, Phòng phong 12g, Khương hoạt 8g, Hoàng cầm 8g, Sài hồ 8g, Kinh giới 8g, Cam thảo 4g: sắc nước uống.
