Khi nhắc tới nhà Rông, người ta sẽ nghĩ ngay tới nhưng những thiết kế đặc sắc của người dân các dân tộc Tây Nguyên. Đây không chỉ là ngôi nhà chung để sinh hoạt cộng đồng mà còn thể hiện những điều linh thiêng đối với họ. Là nơi lưu giữ những đồ vât có giá trị, bàn bạc chuyện quan trọng, truyền đạt truyền thống, kình nghiệm cho thế hệ sau. Du khách tới tham quan Kon Tum chắc chắn không thể bỏ qua việc trải nghiệm những điều thú vị, đặc sắc tại nhà Rông nơi đây. Cùng thadnjen khám phá chi tiết trong bài viết sau nhé.
Nhà Rông chỉ có ở một số vùng dân tộc Tây Nguyên
Mặc dù là biểu tượng văn hóa của cộng đồng các dân tộc ở Tây Nguyên. Tuy nhiên không phải người dân tộc nào ở đây cũng có nhà Rông. Công trình kiến trúc nhà Rông Tây Nguyên xuất hiện nhiều tại các buôn làng người dân tộc khu vực phía bắc Tây Nguyên. Đặc biệt ở hai tỉnh Gia Lai, Kon Tum; một nhóm bào Gia Rai, Bana trên cao nguyên Pleiku; và thưa dần ở phía nam từ Ðắk Lắk trở vào. Cùng thuộc dân tộc Gia Rai ở phía bắc Tây Nguyên. Nhưng nhóm đồng bào Gia Rai Chor và Gia Rai Mthur không xây dựng nhà Rông. Mà họ thường làm nhà Dài mang ý nghĩa cộng đồng.
Mục đích chính là nhà Rông là gì?
Không vì mục đích làm nhà để lưu trú; nhà Rông Tây Nguyên là nơi người dân trao đổi, thảo luận về các lĩnh vực hành chính, quân sự; nơi thực thi các luật tục, bảo tồn truyền thống và diễn ra những nghi thức tôn giáo, tín ngưỡng. Khi du lịch Kon Tum tham quan một ngôi nhà Rông; bạn sẽ thấy chúng mang các nét kiến trúc đặc sắc và cao, rộng hơn nhiều so với nhà Sàn. Nhà Rông càng cao và rộng thì càng thể hiện sự giàu có; thịnh vượng; sung túc; hùng mạnh của làng. Bên trong nhà Rông chứa nhiều hiện vật gắn liền với lễ hội. Như cây nêu được trang trí tỉ mỉ, khoanh đất đốt lửa trại trước nhà, các loại nhạc cụ như cồng chiêng. Hay những bình rượu cần xếp dọc bên bếp lửa…
Những thiết kế khác nhau của từng dân tộc ở Tây Nguyên
Điểm chung của các ngôi nhà Rông Tây Nguyên là được xây cất trên một khoảng đất rộng. Nằm ngay tại khu vực trung tâm của buôn làng. Tuy nhiên, mỗi dân tộc ở Tây Nguyên có kiểu làm nhà Rông khác nhau. Kích thước nhà Rông nhỏ và thấp nhất là của người Giẻ Triêng. Nhà Rông của người Xê Ðăng cao vút.
Nhà Rông của người Gia Rai có mái mảnh, dẹt như lưỡi rìu. Nhà Rông của người Ba Na to hơn nhà Gia Rai. Có đường nét mềm mại và thường có các nhà sàn xung quanh. Điểm chung của các ngôi nhà Rông là được xây cất trên một khoảng đất rộng. Nằm ngay tại khu vực trung tâm của buôn làng. Để thấy rõ sự khác biệt trên, hè này hãy cùng hội mê khám phá của mình du lịch Kon Tum ngay bạn nhé.
Địa điểm quan trọng nhất làng
Nhà Rông là nơi quan trọng nhất làng nên đàn ông trong làng phải thay nhau ngủ qua đêm tại đây để trông coi. Một số làng làm đến hai nhà Rông: “nhà Rông cái” nhỏ và có mái thấp dành cho phụ nữ; “nhà Rông đực” dành cho đàn ông có quy mô lớn hơn và trang trí công phu. Ngoài mục đích gìn giữ không gian thiêng, nhà Rông là nơi người dân trao đổi những câu chuyện, kinh nghiệm trong đời sống. Nam nữ độc thân trong làng có thể quây quần tại nhà Rông để thăm hỏi, tìm bạn đời, tuy nhiên không được phép đi quá giới hạn. Nếu có dịp du lịch Kon Tum, nhất định bạn hãy xin phép được ngủ lại 1 đêm ở nhà Rông Tây Nguyên để trải nghiệm những điều thú vị này.
Hòa nhập vào sự phát triển chung những người bản xứ đã dần mất đi những ngôi nhà Rông truyền thống, ở 625 buôn làng tại Kontum chỉ còn hơn 260 ngôi nhà Rông của người dân tộc Ba Na, nên chính quyền đang cố gắng hỗ trợ bảo tồn những giá trị văn hóa dân tộc tốt đẹp này.
Vào những chuyến du lịch Tây Nguyên, đến với vùng đất Kontum, du khách thường được đến tham những ngôi nhà Rông của dân tộc Ba Na, khám phá nét đặc trưng trong lối kiến trúc dựng nhà truyền thống vô cùng vững chắc mà không cần bê tông cốt thép, tìm hiểu những nét văn hóa đặc sắc trong những vật dụng truyền thống hay những buổi sinh hoạt cộng đồng tại đây.
